Беларускі інстытут сістэмнага аналізу і інфармацыйнага забеспячэння навукова-тэхнічнай сферы

Таццяна Сталярова — аб ролі праграм Саюзнай дзяржавы ў фарміраванні адзінай навукова-тэхналагічнай прасторы
Адрас дакумента: http://www.belisa.org.by/by/news/d5ca5f4e60adde6b.html

27.06.2024

На семінары па пытаннях распрацоўкі і рэалізацыі праграм і праектаў Саюзнай дзяржавы, прымеркаваным да XI Форуму рэгіёнаў Беларусі і Расіі, выступіла намеснік Старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Таццяна Сталярова.

У дакладзе яна ўдзяліла ўвагу ролі праграм Саюзнай дзяржавы ў фарміраванні адзінай навукова-тэхналагічнай прасторы, а таксама агучыла прапановы па ўдасканаленню механізмаў іх фарміравання.

"Асноўным інструментам рэалізацыі навукова-тэхнічнай палітыкі Саюзнай дзяржавы і фармавання адзінай навукова-тэхналагічнай прасторы з'яўляюцца навукова-тэхнічныя праграмы. Гэта інструмент арганізацыйна-прававога механізма ўзаемадзеяння вялікай колькасці навуковых і вытворчых калектываў нашых краін, — расказала Таццяна Сталярова. — Цяпер рэалізавана больш за 60 праграм у такіх напрамках як: касмічныя тэхналогіі, мікраэлектроніка, інфармацыйныя тэхналогіі, машынабудаванне, медыцына і многія іншыя.

У 2024 годзе выконваюцца тры навукова-тэхнічныя праграмы Саюзнай дзяржавы. У рамках навукова-тэхнічнай праграмы "Інтэлаўта" распрацоўваюцца сістэмы бартавой электронікі аўтатранспартных сродкаў, праўзыходныя існуючыя аналагі, у т.л. кіравання рухавіком, бартавы бяспекі, рабатызаваных кіравання, высокаэфектыўныя электрарухавікі і іншыя кампаненты для электрычнага і гібрыднага транспарту.

"Комплекс-СД" — праграма прадугледжвае распрацоўку базавых элементаў арбітальных і наземных сродкаў у інтарэсах стварэння спадарожнікавых груповак малапамерных касмічных апаратаў назірання зямной паверхні і калязямной касмічнай прасторы.

Вынікамі праграмы "Кампанент-Ф" стане распрацоўка новых узораў лазернай тэхнікі, якая прымяняецца для апрацоўкі розных матэрыялаў і вытворчасці медыцынскай тэхнікі.

Намеснік Старшыні ДКНТ паведаміла, што разам з гэтым у стадыі распрацоўкі знаходзіцца шэраг навукова-тэхнічных праграм і праектаў Саюзнай дзяржавы, якія могуць быць пачаты ў бліжэйшыя два гады.

Напрыклад, ажыццяўляецца распрацоўка навукова-тэхнічнага праекта Саюзнай дзяржавы па стварэнню тэхналагічнай платформы радыенукліднай дыягностыкі злаякасных новаўтварэнняў.

У галіне цыфравізацыі распрацоўваецца сумесная прапанова па праграме Саюзнай дзяржавы па распрацоўцы платформеннага рашэння "Рэгіянальнае лічбавае развіццё". У выніку яе рэалізацыі плануецца стварэнне агульнага праграмнага прадукта па ўсіх напрамках рэгіянальнага лічбавага развіцця: "Разумны рэгіён", "Разумны горад", цыфрызацыя працэсаў у сферы кіравання маёмасцю і тэрытарыяльнага планавання, кіравання аб'ектамі гарадской і транспартнай інфраструктуры і іншых.

Ідзе падрыхтоўка навукова-тэхнічнай праграмы, вынікамі якой стане распрацоўка бартавых сродкаў і апаратуры малых касмічных апаратаў.

У рамках праграмы Саюзнай дзяржавы "Стварэнне комплексу вытворчасці і атэстацыі дэтэктуючага абсталявання з зададзенымі параметрамі" прадугледжваецца распрацоўка і сумесная вытворчасць дэтэктараў іянізавальнага выпраменьвання і кампанентаў да іх.

Разам з тым, актуальным пытаннем пры падрыхтоўцы новых праграм застаецца пытанне скарачэння тэрмінаў іх узгаднення, звярнула ўвагу Таццяна Сталярова.

"У выніку работы Пастаяннага камітэта Саюзнай дзяржавы, Камісіі па фарміраванні адзінай навукова-тэхналагічнай прасторы і зацікаўленых у верасні 2022 года Саветам Міністраў Саюзнай дзяржавы прынята пастанова "Аб унясенні змяненняў у Парадак распрацоўкі і рэалізацыі праграм Саюзнай дзяржавы"). Згодна з новай рэдакцыяй Парадку этап распрацоўкі праекта канцэпцыі праграмы Саюзнай дзяржавы, уключаючы неабходнасць яе зацвярджэння Саўмінам Саюзнай дзяржавы, выключаны. Замест гэтага дзяржаўныя заказчыкі ўносяць ва Урады Беларусі і Расіі сумесную прапанову аб распрацоўцы праграмы. Пасля ўхвалення прапановы Урадамі дзвюх краін дзяржзаказчыкі распрацоўваюць і ўзгадняюць з зацікаўленымі адразу праект праграмы", — растлумачыла Таццяна Сталярова.

Яна адзначыла, што як паказвае практыка, у мэтах задзейнічання ў поўнай меры патэнцыялу вучоных Беларусі і Расіі неабходна прадумаць пытанне аб далейшым скарачэнні тэрмінаў узгаднення праектаў такіх праграм.

"Геапалітычная сітуацыя ў свеце патрабуе ад нас яшчэ больш аператыўных дзеянняў для паскарэння навукова-тэхналагічнага развіцця ў рамках Саюзнай дзяржавы. У сувязі з гэтым, мяркуем магчымым разгледзець пытанне выключэння з Парадку распрацоўкі і рэалізацыі праграм Саюзнай дзяржавы этапа падрыхтоўкі сумеснай прапановы. Гэта дазволіць скараціць тэрмін падрыхтоўкі праграм да некалькіх месяцаў і больш аператыўна рэагаваць на патрэбнасці рэальнага сектара эканомікі Беларусі і Расіі", — адзначыла ў дакладзе намеснік Старшыні ДКНТ.